Adivinanzas en el idioma Mam de Guatemala

10 Adivinanzas en el idioma mam de Guatemala

(XIMB’ETZ)

1) 

Ikqine’  iksen  jun ja

In  chin  njb’ene’  te  ichb’iin  chi  moq’ti  xjal  wune’

El  kyeqine’?

Chuj

 2)

Lob’qine,

Ch’ax  nxk’owile

Kyeq  toj  nk’uje

Mlay  in  chin  nitz’jiyiye 

El  kieqine’?

Kyeq  q’oq’

3) 

Ayine  nkux  wab’j

 wuje  aju  wab’j

Sub’an  nchin

Jax q’one  twi  q’aq’ q’eq  wije

Tu’n  sib’  a’kyeqine?

Sib’l

 4)

At  jun  ne’x nim  ti’j  maqa

Ttxo’w.alkyetzun?

Aju  i’x

5)

Jun  jun  prim 

Nokx  wab’j   woje

Aju wab’j  muqin

In  chin  tzq’aje

Wab’j  woje

In  chi  yon  xjal 

Weye  tu’n  kwan

Alkyeqine?

Xk’on

 6)

Jun  manb’aj  jwe’

T-k’wal

Alkyetzan?

Q’ob’aj

   ati  jun  xjal  kyaq  ti’j

Alkyetzunlo?

A  xkoy  b’il

 7)

 chyax  q’ine, tu’n tz’un

Nya  ch’el q’ine.

Kujx qine, ex  nya  wakx  q’ine

Alkyeq’ine?  

 ich

8)

Kyeq  toj chi  ka’yine

Q’eq qintlye’  ex  chi

Okelye’  te  tza’j

Ti’ yilqintzune’

 Nab’lex

9)

Ella’j   jaw

 ella’j  ku’b’l

A’ toj  nky’ajchaj

Alkyeqne’

Kok

10) 

Kab’e  lajoj  tq’ob’  jun  tz’e

Winq’e  lajoj  tja   pi’ch’  ti’ junjun

Tq’ob’ wuqtal  pich’toj  jun ju  tja.

Ab’q’i

11)

Nikuj  o’n qine’

Naq  a  b’otzqine’

Atzu  qine junx  ka’yin

Tiyilqintzune’?

Xmaatx

12)

Jn  ja  nimin, kyaje  tqan,

Kab’e’ txolb’il, jun  xob’sal  a’jin

Alkyeqine’?

Chej

Trabalenguas en el idioma Mam de Guatemala

10 Trabalenguas en Mam 

1) NO’X

Nojni  ne’x    no’x  noq’

Noq’ no’x  ne’x  nojni

Nojni  noq’  ne’x no’x

Ne’x no’x  nojni  noq’

Nojni  ne’x no’x

2) OJQEL  ONIN

Otaq  ojqel  onin  oxix

Oxix  otaqojqelan   oxe  onin

Oxe  onin  otaq  ojqelan

3) PAK’PU’T

Pak’  pu’t   pon  poq’chal   pach

Poq’chal  pachpak’  pu’t

Pu’t  pak’ pach  poq’chal

Pach  poq’chal   pak’  pu’t

4) KUXUN KU’K

Kox   ku’k  ku’k ti’j  kuxun

Ti’j  kuxun  ku’x  kox   ku’k

Ku’k  kox   ku’x  ti’j    ku’xun

Kuxun  kox   ti’j  kuxun   ku’k  kox

K’AYB’ILCHIB’J

K’IXB’I  K’LOJ   K’AYB’IL   chib’j

K’loj   kayb’il   chib’j  k’ixb’i

K’ayil   k’ayb’il  chib’j  k’loj  k’ixb’i

5)  LIY

Lay lo’n Liy   Iwiy   lob’aj

Lob’j  nkub’  tu’n  Liy   Iwiy

Lwiy  nkub’  lob’j    tu’n   Iwiy  Liy

Tu’n  Iwiy  Liy  nkub’ lob’aj

6)MAX

Mox  max  nmixin  ti’j  mixb’il

Ti’j  mixb’il   nmixin  mox   max

Nmixin  mox  max  tij  mixb’il

Mixb’il  max  mox  nmixin

7)  AlA’JS

Ala’js  te  ab’q’I  ati

Ati   ala’js   te   asb’q’I  al

Te  a’q’i  ala’js  al ati

8)  B’ALUM

B’an  b’unin   b’otz  b’ech  b’uyi’n  tu’n  B’alun

Tu’n  B’alun  b’uyin   b’otz  b’ech  b’unin

A  b’alun b’uyil  b’otz    b’ech  b’unin

B’unin  b’otz  b’ech   b’uyin  tu’n  B’alun 

  

9)   CH’OK

ch’i’p   ch’ok   ch’ak  ch’ok

ch’ak   tch’ok ch’ip  ch’ok

ch’ok tch’ok   ch’ip   ch’op

10)  CHOJ

nchun  choj  cha’j  chinaq’  toj  chuj

cha’x   chinaq’   toj  chuj   nchun   choj,

toj  chuj  nchun   choj  cha’x chinaq’

choj  cha’x  chinaq’   ntchun  toj  chuj.